Weerbaar in Zutphen
Op dinsdag 9 oktober trapte de SZO af met de eerste van drie achtereenvolgende bijeenkomsten bij de Scheidsrechtersverenigingen in de Stedendriehoek ter gelegenheid van de Week van de Scheidsrechter. Om aan te sluiten bij de belangrijkste competenties als prestatieve arbiter werd gekozen voor motivatie, communicatie en weerbaarheid. Dat laatste thema stond centraal bij de SZO.
De organisatoren hadden twee ervaren deskundigen uitgenodigd, die in het dagelijks leven veel te maken hebben met stressmanagement. Marchel Turnhout is instructeur bij defensie en verzorgde een fysieke training, terwijl John Elskamp, die de mentale vaardigheden bij politiepersoneel aanleert en vergroot, daarna in Het Fluithuus een interessante presentatie gaf.
Vanaf 19.00 uur druppelden de belangstellenden binnen en genoten van een kopje koffie of thee met een stukje gevulde speculaas. SZO-voorzitter Marco Arnoldus heette om half acht de circa 25 aanwezigen van harte welkom en bood hen twee consumptiebonnen aan. Hij benadrukte het belang van samenwerking tussen de scheidsrechtersverenigingen om alle beginnende scheidsrechters een optimale begeleiding te kunnen bieden. Juist bij de COVS-groepen vinden ze de steun en kunnen ze hun ervaringen delen en vragen stellen. Naast de eigen leden waren er leden van de beide zusterverenigingen en enkele verenigingsscheidsrechters. Helaas bleken er onvoldoende deelnemers om de fysieke training in twee groepen uit te voeren.
Na een korte warming-up werden maarliefst twaalf onderdelen van de speciale training door Marchel uitgelegd en voorgedaan. Na iedere inspanning volgde onmiddellijk een steigerung op het 75 meter parcours met daarna een actieve rust in tempootje 1. Zoals zo vaak bleek dat scheidsrechters slechts een beperkt aantal spieren benutten bij de wekelijkse training, want het extreem aanspannen van buikspieren of armspieren bleek velen te machtig. De trainer benadrukte echter dat je door de oefeningen lekkerder in je vel zit en een positief gevoel geeft bij het leiden van een wedstrijd. Zijn collega John sloot daar bij zijn presentatie op aan. Je vitaliteit heeft ook te maken met voeding en mentale gesteldheid. In een stukje theorie pleitte de mentalcoach voor het zorgen voor persoonlijke effectiviteit. Doelen stellen, visualiseren van je gedrag tijdens de wedstrijd, zorgen voor aandachtscontrole en gedachtecontrole zijn nuttige aspecten van de voorbereiding op een wedstrijd, waardoor escalatie door het ontstaan van conflicten kan worden voorkomen. Uiteraard is zelfreflectie na afloop van de prestatie van wezenlijk belang.
Na het interactieve deel en het stellen van vragen was de algemene overtuiging dat het eigen gedrag van de scheidsrechter beslist kan bijdragen aan het de-escaleren van situaties op het veld. Marco gaf in zijn dankwoord echter aan, dat er in het weekend desondanks en ondanks de Week van de Scheidsrechter, toch nog een scheidsrechter een klap met de vlag van een clubassistent had gekregen. Het gezamenlijk maken van een vuist tegen wangedrag blijft dus een van de speerpunten van de scheidsrechtersverenigingen. De beide heren ontvingen naast een envelop en een bos bloemen een welgemeend applaus van de circa 25 aanwezigen.
Tenslotte memoreerde de voorzitter nog twee geslaagde acties van de SZO in het kader van de Week van de Scheidsrechter. Alle bordsponsors van de club ontvingen van de SZO een rode kaart…… ehm, een rode taart voor hun steun in het afgelopen jaar. Daarnaast deden een aantal voetbalverenigingen in de regio mee met het initiatief om de (verenigings-)scheidsrechter en assistenten tijdens deze week een attentie te geven in de vorm van een bedrukte bidon. Onze sponsor PrintXpert uit Deventer en met name bestuurslid Kevin Weever verdienen hiervoor alle lof en onze waardering. Ook sprak hij zijn dank uit aan Job van Bosheide, die namens zijn schildersbedrijf in Voorst de avond financieel sponsorde. Het laatste applaus en eveneens een bos bloemen was er voor Annie Schoenmaker en Hannie Brouwer, die de aanwezigen van een hapje en een drankje voorzagen. Al met al een geslaagde avond en een goede promotie voor de scheidsrechterij!
Communicatie is aan te leren
In Deventer begroette Marcel van Schalkwijk de bezoekers op woensdag 10 oktober in traditioneel Oostenrijks kostuum. Het ontlokte de verbaasde gasten verschillende reacties, waarbij de vraag:”Ben je niet een dag te vroeg ?” refererend aan het Oktoberfest bij de DSV op donderdag. Zijn opmerkelijke verschijning zorgde meteen voor een verrassende start van zijn thema communicatie.
Marcel had zijn presentatie grotendeels toegesneden op de arbitrage en was uiterst interactief. Tijdens de “warming up” moesten de deelnemers via hun smartphone antwoord geven op de vraag wat er mis kan gaan bij communicatie. Aan de hand van een ingewikkeld opgesteld voorbeeld uit een notitie van de KNVB verzuchtte de docent: “Hou het simpel”.
Tijdens de oefening, waarbij iedereen zich aan elkaar ging voorstellen, bleek dat het voor een beginnend scheidsrechter soms best moeilijk kan zijn om zich te presenteren bij bestuursleden, spelers en trainers en publiek. De eerste indruk is statistisch gezien al gemaakt binnen 0.7 seconde!
“Hoe vaker je het doet, hoe eenvoudiger het wordt”, hield hij zijn publiek voor. “Wees je bewust dat die eerste indruk soms maar moeilijk is om te buigen. Het oordeel van een rapporteur hangt daarmee helaas vaak samen, hoewel het niet zo hoort te zijn”.
Als liefhebber van het voetbalspelletje spijt het Marcel dat de rol van de scheidsrechter enkel is om fouten, die gemaakt worden door de spelers, te bestraffen in plaats van te kunnen kijken naar de positieve en mooie aspecten tijdens de wedstrijd. Het geven van een compliment aan een speler bij een fraai doelpunt of na het corrigeren van een teamgenoot, kan het fluiten zoveel prettiger maken. Uit de theorie komt naar voren dat alle gedrag tot communicatie gerekend moet worden, dus ook wegkijken en niets zeggen. Een optimale communicatie blijft afhankelijk van de interpretatie van de ander.
Als tip voor de beginnende scheidsrechter geeft hij mee dat het praatje met de assistent-scheidsrechters zich uiteindelijk slechts hoeft te beperken tot drie C’s: Conditie (de assistent moet op de juiste positie staan om goed te kunnen oordelen), Concentratie (de assistent moet zich focussen op de wedstrijd en niet in gesprek gaan met publiek o.i.d.) en Communicatie (oogcontact met de scheidsrechter, elkaar vertrouwen).
Uiteraard mag bij dit onderwerp aandacht voor de communicatie van de scheidsrechter met zijn fluit of zijn gebaren niet ontbreken. Een vrijwilliger liet duidelijk horen hoe anders een fluitsignaal klinkt bij een zware overtreding of een opstootje. Ook de standaard gebaren moeten er bij de arbiter inslijpen, zodat ze zonder nadenken worden uitgevoerd en de concentratie gehandhaafd blijft. Jammer dat er eigenlijk maar één jeugdige scheidsrechter kennis kon nemen van de nuttige adviezen van Marcel van Schalkwijk. In ieder geval was het een bijzonder leerzame en plezierige avond in de Keurkamp, die een grotere opkomst had verdiend. De aanwezigen kregen tot slot nog een Week van de Scheidsrechter-bidon mee als dank.
Christian Mulder in Apeldoorn
Op de laatste dag van de trilogie tijdens de Week van de Scheidsrechter bracht betaald voetbalscheidsrechter Christiaan Mulder, die zichzelf voorstelde als “de broer van ….”, een bezoek aan clubhuis de Haven in Apeldoorn. SAO-voorzitter René Beijen benadrukte het unieke initiatief van de groepen in de Stedendriehoek om samen een drieluik voor de Week van de Scheidsrechter te presenteren. Maarliefst 40 personen, waaronder een zestal tieners, waren afgekomen op de uitnodiging en waren geïnteresseerd in de presentatie van een Betaald Voetbal Scheidsrechter. Ook een kleine 15 verenigingsscheidsrechters waren aanwezig.
Door verplichtingen als VAR in de Verenigde Arabische Emiraten moest Jochem Kamphuis zich laten vervangen door de talentvolle Noorderling, die in de Keuken Kampioen Divisie fluit en als VAR wordt ingezet.
Tijdens de inleiding stelde Christiaan zich voor als jongste zoon van de familie Mulder uit Uithuizen. Oudste broer Siemen is actief in de eredivisie en de twee andere jongens hebben niet zoveel met voetbal en arbitrage. De ouders echter steunen beide broers zoveel mogelijk en weten dat het een unicum in de wereld is dat twee broers beide op het hoogste niveau van de voetbalcompetitie fluiten. De kwaliteit van de broers is ook bij de KNVB opgevallen en die maakten daarom een interessante documentaire over het gezin. Het spreekt voor zich dat Christian zijn uiterste best doet om dit te verwezenlijken; hij traint zo’n 6 a 7 keer per week, incl. bezoek aan de sportschool en is twee keer per weekend actief als scheidsrechter of VAR. Hij realiseert zich terdege dat zijn sociaal leven hieronder behoorlijk lijdt, temeer daar de aanstellingen pas enkele dagen van tevoren binnen komen. Het ruim tevoren maken van afspraken is derhalve onmogelijk. Bij collega-scheidsrechters is het duo bekend resp. beroemd om de muziekkeuze tijdens de voorbereidingen: puur Nederlandse meezingers!
Na de persoonlijke kennismaking licht Christian met een herkenbare Groningse tongval de door hem benoemde “hipste regels” toe. Na de wedstrijd Lisse – Hoek werd de penaltyserie ABBA bekend. De betrokken scheidsrechter heeft geen nadeel ondervonden van zijn foute beslissing en promoveerde desondanks. Sterker, de KNVB nam met ingang van seizoen deze volgorde over!
Het tweede punt, dat door hem wordt aangehaald, is het geven van kaarten aan trainers. Deze regel geldt overigens alleen voor het Betaald Voetbal. Dat levert de spreker kritiek op uit de zaal. Men vindt unaniem dat de regels bij het Betaald Voetbal en het Amateur Voetbal precies gelijk moeten zijn om misverstanden te voorkomen. Patrick van Bork vraagt zich af wat er met de weggezonden trainer moet gebeuren. In de regels staat daar niets over. De KNVB antwoordt op schriftelijke vragen van de fanatieke Apeldoorner dat de scheidsrechter de gestrafte trainer achter de afrastering plaats moet laten nemen en hij een rapport moet inzenden, wanneer hij zich op die plek opnieuw misdraagt. Een verwijzing naar de kantine, tribune of parkeerplaats zit er niet in! De zaal hoopt dat het bestuur van de voetbalvereniging zijn verantwoordelijkheid hierin neemt.
Aan de hand van videofragmenten wordt het verschil tussen een duidelijke scoringskans en een veelbelovende aanval uitgelegd. De invoering van de VAR heeft nogal wat voeten in de aarde gehad. Terwijl het in omliggende landen vaak enorm verkeerd liep, is de invoering in Nederland bijzonder goed gegaan. Dat komt mede doordat de scheidsrechters twee en een halfjaar zijn getraind. Duidelijk is dat de VAR enkel en alleen op mag treden in de volgende vier gevallen:
- Rode kaart situatie
- Penalty situatie
- Wanneer de verkeerde speler een kaart krijgt
- Alle doelpunten
Mulder toont een aantal fragmenten, waarin de VAR absoluut niet in mag grijpen, terwijl de aanwezigen op hun stoel zitten te wippen om de scheidsrechter te souffleren of te corrigeren.
Elke scheidsrechter moet zich realiseren dat het nemen van een beslissing in een split second gebeurt. Bij het maken van een “foto van de situatie” kan het beeld zomaar weer een seconde verder zijn, waarbij de spelers zich al weer 10 meter verder bevinden.
Een goede tip, wanneer een scheidsrechter niet helemaal zeker is van zijn eerste waarneming, is tijd te kopen. Uiteraard krijgen de betaalde collega’s daarin advies van assistenten of VAR, maar ook voor amateurscheidsrechters zonder communicatiesysteem is het handig om bijvoorbeeld niet meteen de losse kaart uit de broekzak te toveren, maar rustig het boekje uit de borstzak te pakken en in die tijd de gesignaleerde situatie nog eens de revue te laten passeren. Vervolgens kan uit het mapje dan de juiste kaart worden getoond.
De betrokken toeschouwers vinden het jammer dat het er op lijkt dat scheidsrechters in het Betaalde Voetbal hun persoonlijke grens niet mogen bepalen, maar “aan de ketting van Dick van Egmond” liggen. Zij begrijpen ook niet echt dat de gebroeders Mulder van de KNVB niet samen een wedstrijd mogen doen.
Duidelijk is dat Christian veel wil overbrengen. Hij vraagt om mee te denken over de stappen van het vermanen van een speler. Het minst confronterend is het even oogcontact maken met de betreffende speler, vervolgens kun je hem in het langslopen aangeven, dat je van zijn gedrag niet gediend bent. Bij het publiekelijk vermanen geeft je aan dat de grens is bereikt met als gevolg dat bij herhaling een kaart niet kan uitblijven. In sommige gevallen is het echter handig om de beroemde Regel 18 te benutten en te weten waar Goochem woont!
Als de klok al ruim half elf heeft aangegeven dankt voorzitter Beijen de aanwezigen en spreekt zijn waardering uit voor Christian Mulder voor de heldere en interessante uiteenzetting. Een leuke attentie van de SAO is hem van harte gegund en wordt ondersteund door een flink applaus. Het zal ongetwijfeld ver na middernacht zijn voor hij na een autorit van ruim 140 km. zijn bedje kan opzoeken.
De samenwerking tussen de drie scheidsrechtersverenigingen in de Stedendriehoek zal vanzelfsprekend uitgebreid worden geëvalueerd. In ieder geval hebben de drie groepen zo veel mogelijk aan de weg getimmerd, hoewel een groot deel van de regionale pers geen enkele belangstelling voor de Week van de Scheidsrechter toonde. De publiciteitscampagne van de Stentor, die meer aandacht voor de regio en sport belooft, moet zich waarschijnlijk nog helemaal bewijzen. Veel vertrouwen hebben de scheidsrechters er echter niet in, helaas. Hopelijk bewijzen de betrokken redacties het tegendeel.
Verslag en foto’s: Marco Arnoldus ( SZO Zutphen)
